Toegegeven, het was provocerend het facebookbericht dat ik gisteren plaatste. Maar ik heb het zo wel gehad met iedereen die beweert dat geweld en godsdienst niets met elkaar te maken hebben. Welke godsdienst ook, zonder enig onderscheid. Voor alle duidelijkheid ik beweer niet dat de moordenaars die zogezegd voor IS terreur zaaien in onze steden, dit doen uit godsdienstige motieven, dit doen omdat hun godsdienst hen dit oplegt. Integendeel.
Mijn punt is dat geweld structureel zit ingebakken in iedere godsdienst en dat we in een super-diverse samenleving een volledige scheiding moeten hanteren tussen geloof en bestuur. Dit is mijn oprechte overtuiging, niet een absolute waarheid die ik zou verkondigen.
Exclusiviteit en superioriteit. Daar draait het om. Daar loopt het fout. In de fundamentele teksten, de dogma’s, de overlevering, de praktijk enz. is duidelijk vervat welk lot de ongelovige, de anders-gelovige, de afvallige wacht. Virtueel na de dood maar ook bij leven. Duizenden jaren menselijke geschiedenis leveren voorbeeld na voorbeeld van dit geweld, van bij de eerste schriftelijke bronnen tot vandaag en dit overal ter wereld. En ja, vaak speelden andere motieven dan godsdienst een rol, economische motieven, macht… de verantwoording werd gevonden in de bescherming van het enige ware geloof. Ook op onze eigenste Brusselse Grote Markt werden ooit op vrij korte periode bijna 1.000 mensen onthoofd omdat ze als afvallige werden beschouwd. Ik denk niet dat je een godsdienst kunt hervormen, in welke richting ook. Wel kan de wijze waarop gelovigen omgaan met de bronnen van hun geloof wijzigen in de loop der tijden.
Iedereen kan en mag van mij geloven wat hij/zij ook maar wil wat mij betreft, en kan daarin zin en motivatie vinden voor zijn/haar handelen. Het openbaar bestuur moet er zijn voor iedereen en dus wars van elk geloof worden uitgeoefend.
Leuk/bizar zijn evenwel de reacties op het bericht. Zo zou emotie, spiritualiteit en verbondenheid enkel mogelijk zijn voor gelovigen. Alsof moraal en ethiek enkel kunnen bestaan in het geloof, alsof een mens niet kan weten wat goed en kwaad is tenzij dit door een geloof wordt bepaald. En dan is er de draak van een bewering dat in de dictaturen in de USSR en China atheïsten omwille van hun overtuiging gelovigen vermoordden. Ooit werd me dit in een verkiezingsdebat voor de voeten geworpen door een (toen nog) CVP’er en wist ik niet goed wat ik hoorde. Oorspronkelijk behoort dit tot de Oostfront retoriek, China is er later bij gesleurd, die jongens moest overtuigen het goddeloze communistische monster te gaan bestrijden. In de jaren van de Koude Oorlog werd dit gewoon verder gebruikt, ditmaal met China en vandaag kent dit een nieuw leven. Te zot om los te lopen, ware het niet pervers gevaarlijk.
Wat iemand al dan niet gelooft is zijn/haar zaak. Maar dit is een privézaak. Het openbaar bestuur moet evenwel zonder voorbehoud of onderscheid, voor iedereen op gelijke wijze worden uitgeoefend. Daar kan voor geloof geen ruimte zijn. Zelf heb ik er moeite mee dat de helft van onze wettelijke feestdagen door één geloof worden bepaald, en zelfs op dagen die volgen op een religieus feest. Andere religies krijgen geen wettelijke feestdag. In tijden waarin maximale flexibiliteit de mantra is van zowat iedereen, moet het toch mogelijk zijn om…
Zelf ben ik niet gelovig, atheïst zelfs, en heb ik voor sommigen geen recht op bestaan. Het zij zo.
